Utanç: ‘’Benliğin, benliği yargılamasıdır.’’

Başkası tarafından özenle, şefkatle tutulmak, utanca karşı koruyucu faktördür.
Olduğumuz halimizle kabul görmediğimizde varlığımızdan,
“çok gülüyorsun, biraz edepli dur, bunda üzülecek bir şey yok ki” denildiğinde duygularımızdan
utanmaya başlarız.

Ağladığımız için özür dileriz mesela…

Utanç mevcut ilişkilerde, postürde, düşüncede, duygusal döngüde kendini gösterebilir. Kontrolcülük, işkolik olmak gibi yerlerde de görebiliriz utancı ya da bize iyi gelmeyen bir ilişkiyi hak ettiğimizi düşünür, çıkamayız. Örneğin, ilişkilerde utandığımızda başkalarını suçlayıp utandırırız. Öfkeyle savunuruz kendimizi. Eleştiriye karşı aşırı savunmacı davranabiliriz ya da kendimize ilgi göstermektense başkaları için bir şey yaparız, bakmak için muhtaç kişiler buluruz, ilişkide en ufak ilgiye razı oluruz.

Utancı; ilişkilerden izole olarak ya da utanmamak için razı olduğumuz ilişkilerde kalarak değil,
sağlıklı, kapsayıcı, kabul olan ilişkilerde var olarak çözebiliriz. Yeni kaynaklara ve ilişkilere
ihtiyacımız vardır. Bu bir partner olabilir, bir arkadaş ya da terapist… Yeterince destek görmemiş,
utandırılmış, çevremde kendime kaynak bulamamış ya da oluşturmamış olabilirim.

Peki ne yapabilirim?

-Güvende hissettiğim, olduğum kişi olarak görüldüğüm, duygularıma karşılık veren, ihtiyaçlarımın
zamanında karşılandığı ilişkilerin içinde olmaya çalışmak.

-İhtiyaçlarımın neler olduğunu belirlemek.

-Güvenli ilişkilerin içinde olmanın yanında, eksik olan şeyleri kendi kendime verebilmek. Bunları
hemen yapabilmek çok mümkün olmayabilir, bu noktada tek başıma yürümeye çalışmak zor
geldiğinde psikoterapi desteği almak.

-Bedeninizin desteğine erişmek. Bedenin de kendimize bir kaynak olabileceğini keşfetmek. Yoga,
egzersiz gibi yöntemler buna yardımcı olabilir.

-İhtiyaç duyduğunuz desteği aldığınızı hayal etmek. “Meditasyon ya da sadece hayalle neye
ihtiyacınız var ve nasıl karşılardınız?” Bunu 3 boyutlu şekilde zihninizde canlandırmak, belki
canlandırma sonrası bunun resmini çizmek ve zorlayıcı anlarda ona bakmak iyi gelebilir.

Güvenli ilişkilerde kalmanız dileğiyle…

 

Klinik Psikolog Esra Pehlivanlı